«Πόλεις του 21ου αιώνα : Η επαναστατική τέχνη του δρόμου (γκράφιτι) στην Αθήνα»
Γαβριήλ Ιωαννίδης, Αγγελική Κίλια, Χρυσάνθη Κουρεμένου, Χαράλαμπος Κυριακόπουλος
Β΄ Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού, Τάξη Β΄
Υπεύθυνοι καθηγητές : Σοφία Ραπτάκη, Παναγιώτης Χαλκιαδάκης, Ιωάννης Πουλόπουλος
To «Graffiti», μια ιδιαίτερη μορφή τέχνης, η τέχνη του δρόμου, προερχόμενη κατά τους ερευνητές από τους ανθρώπους των σπηλαίων και τις παραστάσεις τους, εμφανίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο το 1960 στην Αμερική είτε από πολιτικούς ακτιβιστές με σκοπό να δημοσιοποιήσουν τις δηλώσεις τους, είτε από συμμορίες του δρόμου με σκοπό να γνωστοποιήσουν τα εδάφη επιρροής και ελέγχου τους.
Στην Ελλάδα εισάγεται στα 1980 και εδραιώνεται το 1990, με τα πρώτα δημιουργήματα σε συρμούς του ΗΣΑΠ. Η Αθήνα γεμίζει συνθήματα, ζωγραφιές και ποιήματα που αναγράφονται σε επιφάνειες δημόσιων χώρων : δρόμων, τοίχων, κτηρίων, γεφυρών , εσωτερικών χώρων, τρένων.
Αρχικό θέμα τους η ειρήνη. Τα θέματα εξελίσσονται αποτυπώνοντας συναισθήματα καταπιεσμένων ανθρώπων που αντιδρούν και επιδιώκουν να πουν κάτι, να ακουσθούν. Οι γκραφιτάδες μεταφέρουν μηνύματα, προβληματίζουν, επαναστατούν με σπρέι, πινέλα, μαρκαδόρους, μπογιές προσθέτοντας έτσι, χρώμα και ζωή στις μουντές περιοχές της Αθήνας, ενώ συχνά τιμωρούνται από το επίσημο κράτος.
Το παράνομο γκράφιτι γίνεται τρόπος επικοινωνίας και τέχνη. Ωστόσο ο νόμος τα θεωρεί «βανδαλισμό». Έτσι, απαγορεύονται στα δημόσια κτίρια, όπως τα γήπεδα, τα σχολεία κ.α. Ξεχνάμε όμως, έναν άλλο βασικό νόμο : εκείνον της ελευθερίας της έκφρασης, όποια μορφή κι αν έχει αυτή.
Ο πρώτος αναγνωρισμένος «γκραφιτάς», ο Taki ’83, ήταν ένας Ελληνοαμερικανός από την Ουάσιγκτον. Στην Ελλάδα η τέχνη του γκράφιτι εισήχθη, όπως ήδη αναφέρθηκε, μαζί με την χιπ χοπ κουλτούρα τη δεκαετία του 1980. Πρώτα δείγματα οι τοιχογραφίες του Crew FSP στο Μαρούσι, του Paladin στον Κολωνό, του γαλλοέλληνα Spike 69, του Η.Ο.P.E. και του JΑΥ ΟΝΕ.
Εδώ ας αναφερθούμε και στον Μπάνσκι ένα δημοφιλή καλλιτέχνη του δρόμου με παγκόσμιο αντίκτυπο. Φιλοτέχνησε 9 γκράφιτι στο Τείχος της Ντροπής της Δυτικής όχθης και δημιούργησε αίσθηση. Ας επανέλθουμε στα γκράφιτι της Αθήνας του 21ου αι.
Το ερώτημα έχει ήδη τεθεί: πόλη καλλιτεχνών «γκραφιτάδων» ή πόλη «βανδάλων»; Για άλλους τα γκράφιτι αποτελούν αναμφισβήτητα μορφή τέχνης. Οι πολύχρωμοι τοίχοι με γκράφιτι τους κάνουν να ξεχνούν πως βρίσκονται σε μία τσιμεντούπολη. Άλλοι εξοργίζονται και ζητούν να παρθούν μέτρα. Η ορθή λύση βρίσκεται κάπου στη μέση.
Η πολιτεία θα μπορούσε να επέμβει και να διαμορφώσει χώρους ώστε «οι γκραφιτάδες» να δημιουργούν, χωρίς να αναγκάζονται, από αντίδραση στο νόμο που απαγορεύει τη δραστηριότητά τους, να ζωγραφίζουν πάνω σε μνημεία, ιερούς χώρους, σπίτια και μαγαζιά. Έτσι, η Αθήνα και όλες οι μεγαλουπόλεις του κόσμου θα είχαν εξωραΐσει την καθημερινότητά τους με έργα τέχνης.
Παρακάτω ακολουθεί ένα σχετικό βίντεο και η παρουσίαση. Επίσης, μπορείτε να δείτε το συνοδευτικό κείμενο της παρουσίασης πατώντας εδώ.